Του Σιλουανού Νικολάου

Επικρατεί γενικά η αντίληψη ότι η ρέγκε μουσική αποτελεί ένα είδος το οποίο είναι κυρίως διασκεδαστικό, λόγω της χαλαρωτικής της χροιάς, δηλαδή είναι όπως τη χάους ή την τρανς, μουσικές που παίζονται κυρίως σε κλαμπ και κέντρα διασκέδασης. Επακόλουθο αυτού του συλλογισμού είναι ότι η αναφορά της στην μαριχουάνα, στα μαλλιά ράστα και στον «χαλαρό» τρόπο ζωής προωθεί έναν μηδενισμό όσον αφορά τη γενικότερη υπαρξιακή αναζήτηση του ανθρώπου. Εξάλλου, ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του Μπομπ Μάρλεϋ, το «Three little birds» αναφέρει: «Don’t worry about a thing / ’cause every little thing gonna be alright». Θα μπορούσε κάποιος να συμπεράνει ότι ο άνθρωπος δεν θα πρέπει να ασχολείται με τίποτα, γιατί όλα θα πάνε καλά.

Εκ πρώτης όψεως, αυτό φαίνεται να ευσταθεί, όμως όντως η ρέγκε μουσική, τουλάχιστον η «πατροπαράδοτη», στηρίζεται σε μια μηδενιστική αντίληψη;

Αν κάποιος ανατρέξει στις ρίζες της ρέγκε, θα δει ξεκάθαρα ότι δεν ήταν καθόλου τυχαία η γέννησή της. Κατ’ αρχάς το ίδιο το περιεχόμενο των τραγουδιών της έχει πάρα πολλά στοιχεία της ρασταφάρι θρησκείας που, αν και κάπως αλλόκοτη, πρόκειται για μια καθαρά φυλετική θρησκεία, η οποία στο εσχατολογικό της κομμάτι έχει ως όραμα την επιστροφή όλων των μαύρων στην Αφρική και την άρση της καταπίεσής τους από τους λευκούς (που την ονομάζουν έξοδο από τη Βαβυλώνα). Αυτό, πιστεύουν, θα το κάνει ένας πρώην βασιλιάς της Αιθιοπίας, ο οποίος θα τους απελευθερώσει. Το αστείο –αλλά και το ενδιαφέρον– σε αυτήν την υπόθεση είναι ότι ο ίδιος ο βασιλιάς Χαϊλέ Σελασιέ, όταν είχε καταλάβει ότι τον θεωρούσαν ως τη σάρκωση του Θεού στη γη, πολλές φορές τους απέτρεπε να έχουν τη συγκεκριμένη πεποίθηση και τους προέτρεπε να γυρίσουν πίσω στην πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αιθιοπίας.

Δείγμα ακόμη της έντονης σχέσης της ρέγκε με τη ρασταφάρι είναι ότι τα χρώματα που ταυτίστηκαν με την ίδια τη ρέγκε (πράσινο, κίτρινο και κόκκινο) προέρχονται από το σύμβολο του κινήματος του ρασταφαριανισμού. Το κόκκινο συμβολίζει το αίμα των μαρτύρων του κινήματος, το πράσινο την εύπορη γη της Αιθιοπίας και το κίτρινο (χρυσό) τον πλούτο της γης της επαγγελίας.

Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου τυχαίοι οι στίχοι των τραγουδιών των πρώτων συνθετών και τραγουδοποιών της ρέγκε, όπως του Μπομπ Μάρλεϋ, του Πίτερ Τος, του Μάικι Ντρεντ και πολλών άλλων. Ο Μάικι Ντρεντ στο τραγούδι του «Roots and Culture» αναφέρει μεταξύ άλλων: «Don’t you burn the bridges them behind you / ’cause if you burn down the bridges, that’s the wrong thing to do […]», ενώ ο Μπομπ Μάρλεϋ στο τραγούδι του «Africa Unite» μας λέει: «Africa unite / ’cause we’re moving right out of Babylon / and we’re going to our Father’s land».

Τα πιο πάνω καταδεικνύουν ότι η ρέγκε ήταν μουσική με έντονα πολιτικά, πολιτισμικά, κοινωνικά και θρησκευτικά στοιχεία. Συγκεκριμένα, οι αναφορές στην πατρίδα και στον πολιτισμό, μέσα από τις οποίες πηγάζει μια αγνότητα και μια αυθεντικότητα, αποτελούν τη θεμελιώδη βάση αυτού του είδους μουσικής. Αυτό δηλαδή που η εθνομηδενιστική κουλτούρα απεχθάνεται έρχεται να μας το δώσει παραδόξως η ρέγκε μουσική με τον δικό της τρόπο, παρ’ όλο που η ίδια στις μέρες μας, όπως εξηγήσαμε και πιο πάνω, αποτελεί, ατυχέστατα, σύμβολο ελευθεριότητας και εθνομηδενισμού.